FORSETAVALD.

26. grein stjórnarskrárinnar hljómar svo:   

 

Ef Alþingi hefur samþykkt lagafrumvarp, skal það lagt fyrir forseta lýðveldisins til staðfestingar eigi síðar en tveim vikum eftir að það var samþykkt, og veitir staðfestingin því lagagildi. Nú synjar forseti lagafrumvarpi staðfestingar, og fær það þó engu að síður lagagildi, en leggja skal það þá svo fljótt sem kostur er undir atkvæði allra kosningabærra manna í landinu til samþykktar eða synjunar með leynilegri atkvæðagreiðslu. Lögin falla úr gildi, ef samþykkis er synjað, en ella halda þau gildi sínu.   

 

Þarna kemur fram hinn svokallaði málskotsréttur forseta, þ.e. að með synjun sinni á lagafrumvarpi fer það sjálfkrafa til þjóðarinnar sem greiðir um það atkvæði.  Sumir vilja afnema þetta vald forsetans eða skerða.  Ekki ég. 

Þegar forseti synjaði fjölmiðlafrumvarpinu á sínum tíma komu upp vangaveltur hvernig haga skyldi þjóðaratkvæðagreiðslu.  Ekki voru allir á því að einfaldur meirihluti dygði og einnig var lágmarkskosningaþátttaka nefnd.   Mín sýn er sú að einfaldur meirihluti þeirra sem taka þátt ráði.  Þykir mér það einfaldast og eðlilegast. 

Allt of rammt kveður að því að stjórnmálamenn vilji einungis þjóðaratkvæðagreiðslu um mál sem eru þeim ekki að skapi.  Fráleitt er að láta slíka duttlunga ráða för. 

Umdeild mál sem varða miklu á að setja í þjóðaratkvæði.  Nefni icesave sællar minningar.  ESB vegferðin hefði einnig átt að sæta slíku strax í upphafi, með því hefði þjóðin verið með í ráðum og ríkisstjórnin fengið umboð til verksins eða ekki.  Annað dæmi.  Alþingi virðist fyrirmunað að finna ásættanlega lausn á fiskveiðistjórninni og löngu tímabært að ráðamenn óski eftir vilja þjóðarinnar í þeim efnum.   Þarna vildi ég sjá aukið forsetavald sem gæti með skírskotun til mikilvægi málsins og árangursleysi þingsins í lausn þess skotið því til þjóðardóms.   Þá fengi alþingi nauðsynlegan vegvísi til áframhalds og vítahringurinn rofinn.     

Forsetavald ætti því að auka að mínum dómi.  

LÁ

Athugasemdir

[Valdimar Samúelsson, 4.11.2010 kl. 20:46]

Ég virði forseta valdið enda er það í þágu fólksins. Þingheimur einn virðist ver að móti forsetavaldinu og gerir allt til að rugla fólki í ríminu. ESB umsóknin var stjórnarerindi og þurfti undirritun Forseta til að taka gildi. Þingsályktunin sjálf þurfti ekki undirritun forseta en umsóknin fór sem ógilt plagg og er ennþá ógild.Umboðsmaður alþingis hefir tekið við erindi frá mér og er að vinna í því. Það má líka fletta upp í orðabok menningarsjóðs og sjá þetta.:  Í Íslensku Orðabókinni sem er Orðabók menningarsjóðs segir:  Stjórnarerindi er:  1.       Erindi frá Ríkisstjórninni;  2.       Mál sem Ríkisstjórnin leggur fyrir;  3.       Erindisrekstur á vegum ríkisstjórnarinnar;  4.       Að fara með stjórnarerindi.  5.       Þetta allt hér að ofan eru stjórnarerindi. Það er engan vegin hægt að segja það að fara með ‘’Umsókn um aðild að ESB’’ á vegum Ríkisstjórnar Ísland sé ekki stjórnarerindi þegar sjálfur Utanríkisráðherra  fór með,  þess vegna er ykkur skylt sem umboðsmenn Alþingis að ógilda þessa umsókn þar sem hún var  ekki undirrituð af Forseta Lýðveldisins eins og kveður á um í Stjórnarskránni grein 19. 

[lydurarnason (IP-tala skráð) 4.11.2010 kl. 23:28]

Athyglisverð pæling, Valdimar, áréttar ágætlega hvernig stjórnmálamenn sneiða framhjá stjórnarskránni, jafnvel í góðri trú.  Blasir við að stjórnarskránna þarf að hnýta betur í ýmsu, ekki sízt framgang og valdsvið ráðherra.

LÁ

[Pétur Björnsson (IP-tala skráð) 5.11.2010 kl. 01:03]

Er hægt að tengja þetta við hvað margir þingmenn greiða atkvæði frumvarpi eða á forseti að hafa vald til þess að senda mál til þjóððarinnar sem 63 alþingismenn hafa samþykkt?  Þarf þetta ekki að vera skýrt svo að valdið verði ekki til trafala, jú það er nú þjóðin sem er að kjósa þessa 63 þingmenn.

[lydurarnason (IP-tala skráð) 5.11.2010 kl. 03:44]

Reynslan hefur kennt okkur að sannfæring þingmanna víkur oft fyrir flokkslínum og það sýnt sig að vera skaðlegt.  Held forseti mundi seint fara gegn einróma samþykktum lögum nema hann skynji sterklega gjá milli þings og þjóðar.  Því er ég á því að forsetinn eigi að hafa þetta vald og líkur á misbeitingu þess litlar, að minnsta kosti minni en þingsins.  Stjórnarskráin segir þó um forsetann að æski 3/4 hluta þingmanna þess að hann láti af störfum er málinu vísað til þjóðarinnar.  Þannig getur þingið varið okkur gegn ónýtum forseta.

LÁ