FÖGNUM EKKI STRAX.

Firningarleið skal fara og byrja 2010.  Handfæraveiðar frjálsar yfir sumarmánuðina.  Bola togveiðiskipum utar.  Stofna auðlindasjóð.  Gæta jafnræðis við endurúthlutun aflaheimilda og koma til móts við álit mannréttindanefndar SÞ.  Setja óvéfengjanlegt auðlindaákvæði í stjórnarskrá sem tryggir þjóðinni ævarandi eignarétt.   Loksins sjá fjölmargir andstæðingar kvótakerfisins til lands í þessu langþráða baráttumáli.  Sögulegum áfanga er náð en sem stendur aðeins í orði.  Hvers vegna bíður ríkisstjórnin með firninguna, er það veikleikamerki eða vilja menn kannski sjá þróun evrópumálanna áður en hljómurinn er sleginn?    Kemur í ljós en rétt að fagna ekki strax.

LÁ   

SJÖTÍUOGFIMMÆRINGAR.

Smá samsæti var haldið föður mínum til heiðurs í dag, hlunkurinn 75 ára og fjallhress.  Kom þar fyrrum vagnstjóri og jafnaldri afmælisbarnsins, ásamt föruneyti sem í var að öðrum ólöstuðum, Sigurður Hafberg.  Eftir brauðtertukappát slömmuðu gestirnir í sófanum og kveikt var á fréttum.  Tilkynnt var um tímamót í sögu lýðveldisins, þ.e. myndun fyrstu ríkisstjórnar vinstri flokkanna á lýðveldistímanum.   Jafnaldrarnir fyrrum íhaldsmenn en fögnuðu þó báðir.   Sérlega þegar tilkynnt var um nýjan landbúnaðar- og sjávarútvegsráðherra, Jón Bjarnason.  Hrökk upp úr sjötíuogfimmæringunum:  Loksins ráðherra sem ekki er á barnsaldri.   Hafberg á hinn bóginn efaðist um  staðfestu Jóns gagnvart útgerðaraðlinum en vagnstjórinn fyrrverandi aldeilis ekki, það eina sem Jón þyrfti að gera væri að ráða grjótharðan aðstoðarmann og nefndi í sömu andrá Níels Adolf Ársælsson, aðmírál á Tálknafirði en sá ku hafa slitið eyra af útvegsmanni fyrir stuld á fálkaeggjum.  Er þessu hér með komið á framfæri til Jóns.

LÁ

TITTLINGUR & SÓLSKRÍKJA.

Í fyrrinótt var allt hvítt hér í Útvík.  Snark í snjó í bland við fuglapíp.  Mótsagnakennt en þannig er lífið og ekki sízt sá hluti þess sem stjórnast af almættinu.  Hitt er meiri endurtekning, fyrirséðara.  Hundurinn sniffaði eftir hreiðrum í fönninni en fann ekkert nema hagamús sem rak hann á braut.  Reyndar mig líka.  Við félagarnir köstuðum mæðinni undir upplýstum kirkjuturni og fylgdumst með tilhugalífi tveggja anda, reyndar tveggja steggja.  Hvorugum líkaði og haldið var áleiðis.  Nýkomnir yfir Grímsbrú hrukkum við í kút þegar gaukur skaust upp úr fönninni.  Efalítið slógu hér fleiri fuglahjörtu undir hjarni, hellingur af  fiðri bíðandi af sér hretið.   Annað en óþolinmæði mannheima þar sem allir þurfa allt strax, hér og nú.  Skrambi að tegund tegundanna kunni ekki að bíða af sér hret.  Þó þak læknishússins leki ber það smáfugl og beið þar  tittlingur dögunar.  Eða var það sólskríkja?  Hvenær er tittlingur annars sólskríkja og hvenær er sólskríkja tittlingur?  Við þessari spurningu væri gaman að fá svar við.

LÁ

SVIKAMYLLUR KVÓTAFRAMSALSINS.

Landsamtök íslenzkra útvegsmanna og samtök atvinnulífsins,  vöggur hafta og eiginhagsmuna senda nú ríkisstjórn firningarleiðar tóninn.    Kollsteypa og hrun, gjaldþrot og þrengingar, aðför og útför, tilræði  og endalok.  Margþvældir frasar en íslenzkur almenningur þarf ekki að hræðast kollvörpunarrugl þessara aðila og ástæðan er þessi:  Maður kaupir einn fisk.  Banki leggur til annan.  Annar maður kaupir báða fiskana.  Bankinn leggur þá til aðra tvo.  Þriðji maður kaupir alla þessa fiska.  Bankinn leggur þá til fjóra í viðbót.  Mennirnir sem selja tvöfalda söluandvirðið og bankinn leggur aldrei alvöru peninga í púkkið, blæs einungis lofti svo myllan geti snúist.  Enda, um leið og bankarnir hurfu af sjónarsviðinu datt allt í dúnalogn og allar þessar svikamyllur stöðvuðust.   Og ástæða endalausra upphrópana í garð firningarleiðar stafa ekki  vegna áhyggja af rekstrargrundvelli sjávarútvegsfyrirtækja heldur syrgja menn upprætingu fyrrnefndra svikamylla.  Handhafar vilja geta selt sínar aflaheimildar áfram með vænum hagnaði.  Firningarleið hamlar því og veldur þ.a.l. þessum titringi.   En þjóðin, fólkið í landinu og ríkisstjórnin ekki sízt getur loks fagnað þeim tímamótum að hafa nægilegan þingstyrk til breytinga.   Tækifærið verður að nota og árangurinn mun ekki láta á sér standa.  Og það er kannski einmitt það sem margir hræðast. 

LÁ   

SAMSPIL DAUÐANS.

Hagsmunaaðilar í útgerð segja margir að firningarleið muni valda fjöldagjaldþroti í greininni með tilheyrandi hörmungum fyrir þjóðina.   Í fyrsta lagi má spyrja:  Hvernig gátu útgerðir þolað 30% skerðingu aflaheimilda á einu ári?  (firning gerir ráð fyrir sömu prósentutölu á 6 árum).   Og í annan stað:  Boltinn sem gekk á milli banka og útgerða var uppblásið veð í aflaheimildum, loft og meira loft, algerlega út úr korti.  M.ö.o. bjó þetta samspil til peninga úr væntingum en ekki raunverðmætum.  Hvorugir lögðu neitt til en veðið (auðlind í þjóðareign) gerði báða aðila, bankamenn og útgerðarmenn,  að fjárfestandi auðmönnum um heim allan.  Og nú hóta menn gjaldþroti sjávarútvegs verði þessum fúastafla hrint.  Ég segi:  Látum fúastaflann falla, hann mun aldrei falla annað en ofan í sig sjálfan og með honum hverfa ónýtt fyrirkomulag fiskveiða.  Firningarleið er hógvær leið til nýliðunar, bættrar samkeppni og breiðari skírskotunar þessarar gjöfulu auðlindar sem fiskimiðin eru.   Firningarleiðin mun tryggja ríki og sveitarfélögum nýja tekjustofna öllum íbúum byggðarlaganna til góða.   Standi komandi ríkisstjórn í lappirnar í þessu máli mun er tekið á einni mestu meinsemd lýðræðistímans.

ÓNÝTT SUMAR.

Knattspyrnuvertíðinni lauk í dag.  Allir naglarnir mættir nema kapteinninn og bæjarstjórinn sem báðir glíma við kreppur.  Ungu mennirnir klæddu þá eldri í appelsínugula samfylkingarboli með auglýsingu frá varnarmálastofnun enda vörnin afar þétt frá byrjun, eitt sjálfsmark í anda kapteinsins leit þó dagsins ljós í blábyrjun.   En svo komust ungu eldhugarnir ekki lengra.  Hver snilldin rak aðra og þó orkuforði ungviðisins hafi verið mun meiri, fótafimi og snerpa áttu þeir aldrei möguleika gegn stöðu en sterku liði reynslunnar.   Lokahnykkurinn var hjólhestur.  Að tapa síðasta leik vetrarins er ömurlegt hlutskipti og eyðileggjandi sumarlangt.   En svona er boltinn, þeir einir vinna  sem eru yfir í leikslok.   Þakka ykkur, drengir, hér með fyrir vertíðina.

LÁ 

SKULDASÖFNUN "INNAN EÐLILEGRA MARKA" .

"Þrátt fyrir að skuldir sveitarfélagsins hafi aukist úr 1.446 milljónum í 3.913 milljónir króna frá árinu 1996-2007, hefur vel tekist að halda skuldasöfnuninni innan marka," að sögn bæjarstjóra. 

Þetta er eilítið skondin fullyrðing burtséð frá ástæðum sem nefndar eru:   Yfirtaka skulda frá ríkinu, fólksfækkunar og framkvæmda.    Maður spyr sig hvað felst í því að safna skuldum innan marka?  Maður spyr sig líka um ástæðu allra þessara framkvæmda í samfélagi sem berst við sífellda fólksfækkun?  Og í framhaldinu hvort þær hafi ekki haft neitt að segja?   Yfirtaka skulda frá ríkinu kallar á nýja tekjustofna fyrir sveitafélögin.  Hvers vegna hafna þá forsvarsmenn slíkra sveitarfélaga nýjum tekjustofnum eins og afnotagjaldi auðlinda til handa sveitarfélögum?   Sé þetta markmið með rekstri sveitarfélaga, að halda skuldasöfnun innan ótilgreindra marka, ætti að hækka laun þessara snillinga.  

LÁ 

ÖGMUNDUR OG FJÁRLAGAGATIÐ.

Heilbrigðisráðherra virðist ekki lifa í sama raunveruleika og fjárlagagatið.  Tillögur þessa forsvarsmanns dýrasta ráðuneytis þjóðarinnar ganga út á sama starfsmannafjölda, sömu laun, óskerta þjónustu og nýtt sjúkrahús og er þó halli landsspítala ærinn.   Auðvitað vona ég að Ögmundi takist vel upp í glímu sinni við fjárlagagatið og kannski á hann kollgátuna í því að í stað stögunar í gatið er betra að rekja bara allt upp.  Kemur í ljós.

 LÁ

ORÐAGJÁLFUR?

Í lok stjórnarmyndunarviðræðna berst nú talið að ráðherrum.   Slíkir ráðnir á faglegum forsendum eru nú tveir og hermir sagan að þeim skuli skipt út.  Þrýstingur þingmanna hvurs flokkar ámálguðu mjög faglegar ráðningar æðstu embættismanna segir nú til sín.  Sem fyrr, étur byltingin börnin sín og í stað þess að sjá fleiri faglegar ráðningar má hugsanlega búast við hinu gagnstæða.   Verði það niðurstaðan heggur komandi stjórn í knérunn fyrirrennara sinna og hamlar lýðræðisumbótum.  Hefði þá ekki verið betra að sleppa öllu orðagjálfrinu? 

LÁ

NÚLLSTILLING SAMFÉLAGSINS.

Spekingar spá nú öðru hruni.  Eins og eitt sé ekki nóg.  Fyrir leikmann er gaman að safna spekinni saman, rýna í hlutina og gerast jafnvel svo djarfur að leggja eitthvað til.  Bankahrunið, eins og nafnið ber með sér, var hrun fjármálageirans, blöðrunnar sem blásin var svo duglega af þeim sem við gatið stóðu og aflögufærir um loft.  Þegar belgurinn loks sprakk var hann orðinn tólf sinnum stærri en hinn opinberi vasapungur.  Fljótfærnislegasta ákvörðunin í kjölfar þessarar sprengingar virðist vera yfirtaka bankanna.  Hún átti að miða að daglegri starfsemi og tryggingu innlána en ekki ábyrgð útlána né áhættuþátta.Þó stutt sé liðið frá bankahruninu hefur töluvert vatn runnið til sjávar.  Neyðaraðstoð heimilanna hrekkur skammt, atvinnuleysi vex og markaðir við frostmark.  Öll þessi atriði vega mjög að öryggi almennings, afkomu og framtaki. Skelfilegast er þó að hafa ekki þak yfir höfuðið en sú staða vofir yfir mörgum.  Verði annað hrun er það hrun heimilanna. En hvernig stendur á því að afborganir lána séu enn miðaðar við væntingar sem brustu?   Afhverju taka lánadrottnar mið af fyrri firringu og rugli en ekki borðliggjandi raunveruleika?  Afhverju er miðað við þykjustu en ekki alvöru?  Það hlýtur að vera grunnskylda komandi ríkisstjórnar, hver sem hún verður, að draga lánadrottna sem og skuldara nær núllinu.  Afskriftir eða formbreytingar lána er skref sem lánadrottnar verða að taka svo heimilunum verði bjargað.  Missi fólk hvatann til borgunar er það ekki af illum hug heldur afleiðing þess að of hart sé að því gengið.  Lánadrottnar láta eins og eignarýrnun íbúðaeigenda komi sér ekki við en þessu má eins snúa við og segja að skilmálar lánadrottna séu út úr öllu korti og komi íbúðaeigendum ekkert við.  Samkomulagið er að mætast á miðri leið.    Önnur skriða er í farvatninu og líkast ekki umflúin.  En í stað þess að hún falli á heimilin er sá kostur í boði að beina henni annað.  Hvert?  Jú, látum hana falla inn í sjálfa sig og lofttæmum belginn alveg.  Hættum að eltast við eitthvað sem er ekki til, var aldrei til og verður aldrei til og byggjum nýtt samfélag á núllstillingu í samræmi við veruleikann.  LÁ