SIGURVÍMUR

Að sigra með einu marki er sætt, að tapa með einu marki súrt.   Helmingaskipti væri gustuk en hvað eiga menn að gera sem þekkja ekki ósigur?    Í kvöld var sigurviljinn einskær og þegar  höfuðandstæðingurinn fann súran keim í húsinu var gert leikhlé.   Við þefuðum og fundum ekkert súrt heldur þvert á móti ilminn sem við vildum taka með okkur heim.   Skipherrann kastaði strax öllu nema því verðmætasta, bæjarstjórinn dró í land, sjóarinn lofaði að hætta að kjósa sjálfstæðisflokkinn, sundkennarinn hætti öllum vettlingasundtökum en sjálfur féll ég í gólfið og kallað skriðtækling, megi sá sami eiga það heiti.   Þessi breytta leikaðferð hreif hinsvegar og sigurvíman okkar enn einu sinni.  Vællinn í búningsherberginu minnti á sængurkonur og drifum við okkur á brott hið snarasta.  Úrslitin spurðust út og okkur meinaður ís í söluturninum.   Það breytti þó engu um aðalatriðið sem er ekki að vera með, ekki að sigra heldur að sigra með einu marki. 

LÁ  

KOLLSPYRNA Í AFMÆLISGJÖF

Dásamlegum degi er lokið.   Veðurfarslega glataður, en dásamlegur samt.   Fáir státa af knattspyrnubúningi í 45 ára afmælisgjöf en það gladdi ósegjanlega mitt gamla hjarta að sjá blábleikan búning Boltafélagsins glitra innan um afmæliskortin.   Í þessum glaðningi hélt ég ófrískur og borubrattur á vit óvissunar ásamt félögum mínum í Boltafélaginu.  Engar blindgötur voru mættar til leiks en fyrir þrábiðjan Skutulsfirðinga tókum við jöfnunarmann frá samfylkingunni.  Afmælisbarn dagsins reið á vaðið og setti knöttinn í lághorn andstæðinganna, óverjandi.  Krafðist í kjölfarið viðlíka afmælisgjafar allra liðsmanna Boltafélagsins.   Og enginn lét á sér standa, ekki einu sinni skipherrann.  Veglegasta afmælisgjöfin var þó bæjarstjórans sem með  kollspyrnu í blálokin grátklekkti afmælisbarnið og innsiglaði sætan sigur.   Í sturtuklefanum kiknaði bæjarstjórinn undan öllu hrósinu, óvanur slíku en  afmælisbarnið, 45 ára,  naut sigurvímunnar,  klárlega á hátindi ferilsins.   

RAUNVERULEIKAÁREITI

Áhyggjufaraldur vegna námsröskunar ríður nú yfir.  Raunveruleikaáreitið er dvínandi námsárangur íslenzks ungviðis en fyrirliggjandi heimssamanburður er óhagstæðari en áður.   Stærðfræði og náttúrufræði, einbeiting og útivist koma sýnu verst út.  Skyldi nokkurn undra?  Hvar eru sjónvarpslausu fimmtudagskvöldin og skautasvellin?   Skvapaður fjórtán ára unglingur skrifar á emmessenninu að hann hafi fengið nýjan farsíma árlega og nú þann sjöunda.  Klukkan er tvö um nótt.  Jafnaldrinn hinumegin á línunni, líka skvapaður, sendir SMS-skeyti á meðan til þriðja skvapaða unglingsins sem leitar tilboða á ebay.   Allir jórtra Snickers XXL og skola niður með mixi og/eða kóki.  Í morgunsárið sökkar skólinn, krakkarnir vaktir, fóðraðir  með súkkulaðihjúpuðu morgunkorni, síðan skutlað í skólann.   Allt liðið drullusyfjað eftir óraunveruleikaáreiti næturinnar.  Í hádeginu býður skólinn upp á kakósúpu og síðdegis, þegar búið er að aka  krakkafansinum heim, tekur skólastjórinn á móti klögum vefleiðis frá hneyksluðum foreldrum fórnarlamba óhollustunnar.   Fórnarlömbin sjálf glotta framan í vefmyndavélarnar, síheimkeyrð.  En nú er nýtt frumvarp menntamála væntanlegt og á hárréttum tíma.   Aldrei skal spyrjast um íslenzka þjóð viðvarandi meðalmennska og næsta mæling, eftir sjö ár, leiðir vafalaust í ljós hlussujákvæða náms- og holdafarsröskun íslenzkra unglinga.   Kannski verður líka kominn nýr forseti, kona vonandi, þá fyrirsæta íslenzka lýðveldisins.   Það eru björt raunveruleikaáreiti framundan.   

ÞINGSKÖP

Litklæði nýbura er ekki það eina sem angrar vinstri græna þessa dagana, breyting þingskapa er þeim líka þyrnir í augum, málæðisréttinn má ekki missa.  Sjálfur foringinn lét gamminn geisa fyrir framan sjónvarpsmyndavélarnar og ekki á fjöllum líkt og þegar eftirlaunafrumvarpið var á dagskrá. Sjónvarpsmyndavélar ríkisins voru líka fjarri góðu gamni þegar Atta Kidda Gau, foringi frjálslyndra, átaldi handstýrða sölu varnarliðseigna þar sem útboðsreglur voru hunsaðar.  Á Bali er svo fundur iðnríkja um útblástursmál og þrátt fyrir mikinn bægslagang í orkumálum er íslenzka ríkisstjórnin tvístígandi í mengunarmálum jarðkringlunnar og heimavinnan trössuð.   Ný þingsköp geta vart annað en bætt.

STAÐIÐ Á GATI

 

Einn fylgifiskur jólanna er hreingerning og í okkar ranni var nýliðin helgi þungamiðja þessa leiða en nauðsynlega framtaks.  Húsmóðirin ákvað tilhögun, hreinsiefni og verkskipti, síðan var hafist handa.  Frábær teymisvinna skilaði árangri og verklok áætluð um níu.  Þá var fram dreginn jólaís og mér til ánægju var sunnudagsmyndin hvorki gömul né bandarísk heldur ný og mexíkósk.  Að myndinni lokinni horfði miðgrísinn á mig tárvotum augum:  Pabbi...  Það er miklu betra fyrir þessi börn að vera hér og ryksuga og taka til fyrir okkur.  Sérðu það ekki?  Og þarna stóð ég á gati. 

KARDEMOMMUBÆRINN

Laugardagsnótt.  Dásamlegustu nætur æzkunnar, unglingsáranna, fullorðinsáranna, elliáranna?  Snjónum kyngir niður rétt eins og ég sjálfur jólamatnum fyrr í kvöld.  Gómsætir réttir, reyndar svo gómsætir að ekki tjóir að skila þeim strax.  Í sveitinni eru svona hlaðborð okkar Bjöggar og Dívur, ekkert Kaupþing, landsbankadeild né toys for kids.  Bara Gná og Mjölnir.  Og jú, auðvitað Einarshús þar sem herlegheitin áttu sér stað.   Fólk var í sínu fínasta nema bæjarstjórinn sem var alþýðlega klæddur í catnap gallabuxur.   Yfir borðhaldi skemmti ungur reyðfirðingur og hafði í flimtingum á Bolungarvík sem ku víst vera heilagt í.   Samlíkingin "Í helvíti" negldi málið og upphófust stympingar sem kæfðar voru niður með harmonikuspili og söng.   Fyrr um daginn var jólatréð tendrað að viðstöddu fjölmenni, svipað mörgu og fyrirkemst samtímis í rúllustiganum í Kringlunni.   Jólasveinar sprelluðu og á svip ungviðisins mátti sjá að tilvist þeirra var ekki dregin í efa.   Hinsvegar sá ég hávaxinn mann með tattú hnupla gotteríispoka úr pússi sveinanna knáu.   Í næturgöngunni heyrðist ómur fjallsdrapans, dansleikur á kránni og væri þar sjálfsagt ef frískur.  Ófrískur kom ég við í gamla kirkjugarðinum þar sem hundurinn skilaði beininu sem hann gróf upp í gær og saman gengum við út á Grímsbrú, glænýja samgöngubót yfir bæjarlækinn.    Á henni miðri, í snjófjúkinu, virtum við fyrir okkur elskulegan kardemommubæinn, nýtendrað jólatréð með blágrænu perunum í anda frjálslynda flokksins, lögguna skima eftir lausagönguhundum,  hommann sem er ekki til og stöðumælinn. Sungum með hárri raust:  Í Bolungarvíkinni fastir á tíkinni, burtu með kvótann og allir á sjó....   

NÚLLSPILLING

Þegar mæld er velmegun, hamingja, frelsi, ríkidæmi, spilling, hreinleiki og fegurð skipar landinn sér í efstu sæti.  Allt eru þetta þó afstæð fyrirbæri nema kannski spillingin.   Í samanburði við einræðisríki mörg hver kemur Ísland klárlega vel út en það er álíka marktækt og kvenréttindi samanborin við umskurðarlönd.  Sá innríðandi siður að segja "rannsóknir sýna" hefur þann annmarka að vera skoðanamyndandi og taka af mörgum ómakið að hafa skoðanir yfir höfuð.  Oftar en ekki er hvati rannsókna samt sókn eða vörn einhverjum málstað eða hagsmunum og hagfelldri útkomu hampað, óhagfelldri ekki.   Hver og einn hefur þó sín skilningarvit, getur metið það sem fyrir augu og eyru ber og ályktað út frá því.   Á okkar torgum eru engin lík né skothvellir en grannt gáð víða dregið fyrir.  Hvað fram fer á bak við luktar dyr er auðvitað fáum viðkomandi, undantekning er opinber umsýsla.   Hún er mál okkar allra og luktar dyr óviðeigandi.  Þessu eru menn í vaxandi mæli að gleyma og kjörnir fulltrúar almennings, sumir hverjir, virðast í vandræðum með umboð sitt.  Kveður svo rammt að einleik nokkurra að þjóðin hefur rumskað.  Þessi spígsporun á milli almannaheilla og sérhagsmuna túlkar þjóðin sem spillingu en er stjórnmálaflokkum greinilega minna áhyggjuefni.   Stjórnmálaflokkar eiga að sýna viðspyrnu, taka ábyrgð á gjörðum sínum og einstökum gerendum.  Þetta seyði á þjóðin ekki að þurfa að súpa.    

PRESTAR OG LEIKSKÓLAR

Enzkukennari í Súdan fær 15 daga tukthúsvist og heimsendingu fyrir að skíra bangsa Múhameð.  Engar vífillengjur, lögum framfylgt og hin seka má teljast heppin að fá ekki 6 mánuði og 40 vandarhögg.  Okkur trúleysingjunum finnst þetta kannski hlálegt en til hvers eru lög sem ekki er farið eftir?    Hjá okkur gilda önnur viðmið og önnur lög.   Þó það sé ekki endilega til eftirbreytni getum við refsingarlaust skopast að guðum, dýrlingum og djöflum.  Eða hvað?  Prestum er nú víða úthýst úr leikskólum, trúin er að breytast í bitbein og réttindin þeirra sem ekki reykja.  Kannski er galið að halda út ríkistrú, í því felst ákveðin mismunun og þjóðin líka upptekin í öðru.  Engu að síður er hún enn okkar hornsteinn og fáir sem leita ekki í einhverskonar erindagjörðum til kirkjunnar á lífsleiðinni eða litlu síðar.  Að neita prestum aðgengis í leikskólum er undarlegt og fróðlegt að vita undirlagið.  Aðrir menningarheimar eru stoltir af sinni trú og verja sín huglægu gildi, við afturámóti fyrirverðum okkar trú og umgöngumst hana eins og skaðvald.   Þó dásamleg draumsýn Johns heitins Lennons um heim án trúarbragða sé ekki í sjónmáli er ljóst að aukinn samgangur heimshorna og fjölmenning er framtíðin.  Sterk þjóðarvitund gerir þennan samruna mögulegri, ekki veik.     

LEIKHLÉ

Miðvikudagur.  Boltadagur.   Þorpaslagur.   Bæjarstjórinn vankaður, fór til tannlæknis í dag, svæfður vegna óláta.   Skipherrann baknagaður og ekki furða í þeim músagangi sem nú marsérar í Kardemommubæ.   Sjálfum var mér eilítið óglatt, át  döðlur til að taka þátt í  meðgöngunni (á von á óþekkum strák).  Sjálfstæðismennirnir voru hinsvegar báðir í toppformi.  Leikurinn byrjaði, blindgötur í báðum liðum, í okkar svarthol að auki.   Og skipherrann.  Bæjarstjórinn eggjaði strax sína menn en tannátan augljóslega til trafala, hreyfingarnar nánast kvenlegar.   Innáskiptingarnar voru líka óígrundaðar og upp úr þurru tók bæjarstjórinn einhliða leikhlé.  Þetta gerði gæfumuninn og einir á vellinum settu heimamenn 5 mörk.   Nokkur hetjuleg augnablik forðuðu höfuðlausum frá algerri niðurlægingu en tap er auðvitað tímaeyðsla og betur heima setið með börnunum.   Á leiðinni þangað söng Pálmi um friðarjól, Björgvin um hreindýr og Katla Marta um graðan jólasvein.  Enginn sagði orð, ekki einu sinni fyrirliðinn.

DÝR OG MENN

Loksins seig hitastigið niður fyrir frostmarkið og himnarnir gáfu óvígt vatn sitt í föstu formi.  Sannkölluð hundslappadrífa.  Enda beið ónefndur keikur með hálsólina þegar ég kom heim í ljósaskiptunum.   Einhverntíma átti hann líka gönguband úr ekta nautshúð en sú löngu nöguð og étinn.  Enda, hver vill ekki ganga laus?  Eitt stærsta framfaraspor bæjarins er ný göngubrú yfir bæjarlækinn og komnir yfir hana héldum við ótrauðir inn dalinn.   Báðir í jólaskapi, búnir að arka samanlagt um 1.500 kílómetra á árinu, sáum við tvo tvífætlinga nálgast úr gagnstæðri átt.    Hundurinn sýndi tvíeykinu áhuga og vildi heilsa að hundasið þegar gall ólundarlega:  Taktu hundinn.  Að bragði galaði ég koddu og sagði dýrinu áhugann ekki gagnkvæman.   Skynsamt dró það sig í hlé og við gengum okkar veg undir ásökunaraugum sem augljóslega voru ekki komin í jólaskap.  Næstu skref hugleiddi ég hve oft á þessari 1.500 kílómetra ársgöngu við félagarnir höfum orðið fyrir ólund ýmiskonar, skætingi og jafnvel fjandsamlegheitum fyrir það eitt að vera til.  Jafnframt pældi ég í forskoti dýranna í mannlegum samskiptum.  Alla vega hef ég oftar óskað barni í band en hundi.   Sömuleiðis hef ég aldrei séð hund þrusa öskubakkainnihaldi út um bílglugga né nauðga hvolpi en aftanúrafurðir beggja tegunda á víðavangi hef ég séð og minnar eigin skepnu sýnu verri.   Hundinum stóð þó algerlega á sama um þessa hugarleikfimi mína, farinn að leita að músum, búinn að fyrirgefa öllum allt og gleyma, yfirburðirnir staðfestir.   Jólaskapið hélt óhjákvæmilega innreið sína á ný, engin orð, engin lyf, ekkert gjald, ekki neitt.   Mikil sú dásemd að búa undir sama þaki og svona dýr.